ΕΜΕΙΣ ΘΥΜΟΜΑΣΤΕ-ΖΩΝΤΑΝΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ
Δευτέρα 19/12 και ώρα 11.00-12.00
ΤΙΜΟΥΜΕ ΤΗ ΖΩΗ
Με σεβασμό στην παράδοση και
συμμετοχή του μέρους στο όλον
Μια ακόμη χρονιά τελειώνει και οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ετοιμάζονται να περάσουν με καλούς οιωνούς από τη μια κατάσταση στην άλλη.
Οι Έλληνες είναι ένας λαός ο οποίος ζει σ΄ένα φυσικό περιβάλλον το οποίο διαμορφώνει την ιδιοσυγκρασία του και του χαρίζει -εκτός των άλλων- εκείνο το θρησκευτικό συναίσθημα το οποίο παραμένει αιώνιο,υψιπετές και μοναδικό σε ενάργεια και σύλληψη.
Όπως επισημαίνει ο καθηγητής της Λαογραφίας Δημήτριος Λουκάτος για τα πατροπαράδοτα ήθη και έθιμα τούτων των ημερών,θα πρέπει να τα βλέπουμε σαν τη φωνή των ελληνικών αιώνων,που θα μένει για να δίνει μια εθνική νότα στα ολοένα διεθνοποιημένα Χριστούγεννά μας.
Πως οι Έλληνες να μη θεσμοθετήσουν πολιούχους προστάτες,φωτεινά παραδείγματα Αρετής και προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο;
Περιγράφει ο Δημήτριος Λουκάτος εκείνο το καλόβολο και κουβεντιαστή μεσαιωνικό πεζοπόρο το μικρασιάτη Αη-Βασίλη,που δεν κρατούσε κοφίνι στην πλάτη του ούτε σακί φορτωμένο με δώρα.
Εκείνο που κρατούσε ήταν το μαγικό ραβδί του,απ΄όπου με θαυμαστό τρόπο βλάσταιναν ή ζωντάνευαν κλαδιά και πέρδικες ,σύμβολα των αντίστοιχων δώρων ,που θα μπορούσε να μοιράσει στους ευνοουμένους του.
Ο εθιμικός πλούτος ετών πανάρχαιων που έχει επιβιώσει στο νεώτερο λαϊκό πολιτισμό δείχνει αφενός την ευγνωμοσύνη των ανθρώπων και την ικεσία στις δυνάμεις εκείνες που βρίσκονται βοηθοί και συμπαραστάτες του βίου,αφετέρου είναι μια ευκαιρία ανάπαυλας από τον καθημερινό μόχθο ,συναναστροφής και χαράς.
Τέτοιας υφής είναι η ελληνική παράδοση,γεμάτη σεβασμό σε λατρείες που υμνούν τη ζωή και τη συνοχή του ανθρώπινου πολιτισμού.Προσωποποιώντας με πάμπολλα ονόματα τις επιμέρους εκδηλώσεις του θείου τούτα τα λατρευτικά έθιμα με σύμμαχο τις φυσικές δυνάμεις εμπεριέχουν μια οικολογική συνείδηση στην καθαρότερη μορφή της.
Σε τούτη τη φωτολουσμένη γη,με την κατά βάση αγροτική μορφή της οικονομίας,είναι απόλυτα φυσικό τα κλαδιά της Ειρεσιώνης με τα οποία τα μικρά παιδιά ευχαριστούσαν τον Απόλλωνα για την καλή σοδειά και τα περιέφεραν από σπίτι σε σπίτι λέγοντας τραγούδια,να γίνουν τα κλαδιά της σουρβιάς που τα σημερινά παιδιά περιφέρουν στα χωριά τραγουδώντας:
" σούρβα,σούρβα
γερό κορμί
γερό σταυρί
όλο γεια και δύναμη
και του χρόνου γεροί".
Η εικόνα των βυζαντινών οδών από στολισμένους στύλους με δεντρολίβανα,κλάδους μύρτου και άνθη εποχής θα περάσει στα κάλαντα που όλοι έχουμε πει σαν παιδιά στις γειτονιές:"Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά,ψηλή μου Δεντρολιβανιά..."
Οι εορταστικοί άρτοι που προσφέρονταν σαν απαρχές στους θεούς στις αγροτικές εορτές όπως ο Θαλύσιος,ο Θάργηλος ή την ευετηρία,οι μειλίχιες προσφορές με τους πλακούντες και τα μελίπηκτα,φτιάχνονται ακόμα από τις νοικοκυρές σαν βασιλόπιτες,μελομακάρονα,πίτες και με ποικίλες άλλες παραλλαγές των Χριστουγεννιάτικων γλυκισμάτων.
Το Χριστόψωμο με το άσπαστο καρύδι ή το αυγό στο κέντρο του σταυρού συμβολίζοντας τη γονιμότητα και τις διακοσμήσεις από λουλούδια,φύλλα,καρπούς ή πουλιά.Η διακόσμηση αυτή τονίζει το σκοπό του Χριστόψωμου και εκφράζει τις προσδοκίες των πιστών για καλή σοδειά και παραγωγή ζώων.
Ο μεγάλος θρακιώτης ποιητής και διηγηματογράφος Γεώργιος Βιζυηνός ζώντας απόλυτα ταιριασμένος με τη φύση που τον προίκισε με μια υπέρμετρη ευαισθησία ,πέρασε την αίσθηση αυτή στις λαογραφικές,φιλοσοφικές και αισθητικές του μελέτες.
Έτσι λοιπόν έγραψε τους Καλόγερους,μια σοβαρή λαογραφική μελέτη,για να παρουσιάσει ένα πανάρχαιο λαϊκό θρακιώτικο έθιμο σχετικό με τη λατρεία του Διονύσου .τον κυκλικό θάνατο και την αναγέννηση της Φύσης.
Για όσους ασχολούνται με το ίδιο θέμα η επιστημονική έρευνα του Βιζυηνού αποτελεί κύρια πηγή μελέτης.
Η ελληνική ψυχή που κατάφερε να διατηρήσει διαμέσου των αιώνων τα ήθη και τα έθιμα,την αγάπη στη ζωή και την πολιτισμική δημιουργία αξίζει το θαυμασμό μας.
Αναγκαία η γνώση του παρελθόντος μας και ο σεβασμός στην παράδοση των "ελληνικών τη αληθεία επιτηδευμάτων".
Διότι έτσι εφοδιαζόμαστε με τα εργαλεία εκείνα με τα οποία θα σταθούμε απέναντι στη σύγχρονη παγκόσμια πραγματικότητα που συστηματικά υποβιβάζει,παραβιάζει και καταστρέφει το ύψιστο αγαθό της ζωής.
Καλές Γιορτές!!!
Δευτέρα 19/12 και ώρα 11.00-12.00
ΤΙΜΟΥΜΕ ΤΗ ΖΩΗ
Με σεβασμό στην παράδοση και
συμμετοχή του μέρους στο όλον
Μια ακόμη χρονιά τελειώνει και οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ετοιμάζονται να περάσουν με καλούς οιωνούς από τη μια κατάσταση στην άλλη.
Οι Έλληνες είναι ένας λαός ο οποίος ζει σ΄ένα φυσικό περιβάλλον το οποίο διαμορφώνει την ιδιοσυγκρασία του και του χαρίζει -εκτός των άλλων- εκείνο το θρησκευτικό συναίσθημα το οποίο παραμένει αιώνιο,υψιπετές και μοναδικό σε ενάργεια και σύλληψη.
Όπως επισημαίνει ο καθηγητής της Λαογραφίας Δημήτριος Λουκάτος για τα πατροπαράδοτα ήθη και έθιμα τούτων των ημερών,θα πρέπει να τα βλέπουμε σαν τη φωνή των ελληνικών αιώνων,που θα μένει για να δίνει μια εθνική νότα στα ολοένα διεθνοποιημένα Χριστούγεννά μας.
Πως οι Έλληνες να μη θεσμοθετήσουν πολιούχους προστάτες,φωτεινά παραδείγματα Αρετής και προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο;
Περιγράφει ο Δημήτριος Λουκάτος εκείνο το καλόβολο και κουβεντιαστή μεσαιωνικό πεζοπόρο το μικρασιάτη Αη-Βασίλη,που δεν κρατούσε κοφίνι στην πλάτη του ούτε σακί φορτωμένο με δώρα.
Εκείνο που κρατούσε ήταν το μαγικό ραβδί του,απ΄όπου με θαυμαστό τρόπο βλάσταιναν ή ζωντάνευαν κλαδιά και πέρδικες ,σύμβολα των αντίστοιχων δώρων ,που θα μπορούσε να μοιράσει στους ευνοουμένους του.
Ο εθιμικός πλούτος ετών πανάρχαιων που έχει επιβιώσει στο νεώτερο λαϊκό πολιτισμό δείχνει αφενός την ευγνωμοσύνη των ανθρώπων και την ικεσία στις δυνάμεις εκείνες που βρίσκονται βοηθοί και συμπαραστάτες του βίου,αφετέρου είναι μια ευκαιρία ανάπαυλας από τον καθημερινό μόχθο ,συναναστροφής και χαράς.
Τέτοιας υφής είναι η ελληνική παράδοση,γεμάτη σεβασμό σε λατρείες που υμνούν τη ζωή και τη συνοχή του ανθρώπινου πολιτισμού.Προσωποποιώντας με πάμπολλα ονόματα τις επιμέρους εκδηλώσεις του θείου τούτα τα λατρευτικά έθιμα με σύμμαχο τις φυσικές δυνάμεις εμπεριέχουν μια οικολογική συνείδηση στην καθαρότερη μορφή της.
Σε τούτη τη φωτολουσμένη γη,με την κατά βάση αγροτική μορφή της οικονομίας,είναι απόλυτα φυσικό τα κλαδιά της Ειρεσιώνης με τα οποία τα μικρά παιδιά ευχαριστούσαν τον Απόλλωνα για την καλή σοδειά και τα περιέφεραν από σπίτι σε σπίτι λέγοντας τραγούδια,να γίνουν τα κλαδιά της σουρβιάς που τα σημερινά παιδιά περιφέρουν στα χωριά τραγουδώντας:
" σούρβα,σούρβα
γερό κορμί
γερό σταυρί
όλο γεια και δύναμη
και του χρόνου γεροί".
Η εικόνα των βυζαντινών οδών από στολισμένους στύλους με δεντρολίβανα,κλάδους μύρτου και άνθη εποχής θα περάσει στα κάλαντα που όλοι έχουμε πει σαν παιδιά στις γειτονιές:"Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά,ψηλή μου Δεντρολιβανιά..."
Οι εορταστικοί άρτοι που προσφέρονταν σαν απαρχές στους θεούς στις αγροτικές εορτές όπως ο Θαλύσιος,ο Θάργηλος ή την ευετηρία,οι μειλίχιες προσφορές με τους πλακούντες και τα μελίπηκτα,φτιάχνονται ακόμα από τις νοικοκυρές σαν βασιλόπιτες,μελομακάρονα,πίτες και με ποικίλες άλλες παραλλαγές των Χριστουγεννιάτικων γλυκισμάτων.
Το Χριστόψωμο με το άσπαστο καρύδι ή το αυγό στο κέντρο του σταυρού συμβολίζοντας τη γονιμότητα και τις διακοσμήσεις από λουλούδια,φύλλα,καρπούς ή πουλιά.Η διακόσμηση αυτή τονίζει το σκοπό του Χριστόψωμου και εκφράζει τις προσδοκίες των πιστών για καλή σοδειά και παραγωγή ζώων.
Ο μεγάλος θρακιώτης ποιητής και διηγηματογράφος Γεώργιος Βιζυηνός ζώντας απόλυτα ταιριασμένος με τη φύση που τον προίκισε με μια υπέρμετρη ευαισθησία ,πέρασε την αίσθηση αυτή στις λαογραφικές,φιλοσοφικές και αισθητικές του μελέτες.
Έτσι λοιπόν έγραψε τους Καλόγερους,μια σοβαρή λαογραφική μελέτη,για να παρουσιάσει ένα πανάρχαιο λαϊκό θρακιώτικο έθιμο σχετικό με τη λατρεία του Διονύσου .τον κυκλικό θάνατο και την αναγέννηση της Φύσης.
Για όσους ασχολούνται με το ίδιο θέμα η επιστημονική έρευνα του Βιζυηνού αποτελεί κύρια πηγή μελέτης.
Η ελληνική ψυχή που κατάφερε να διατηρήσει διαμέσου των αιώνων τα ήθη και τα έθιμα,την αγάπη στη ζωή και την πολιτισμική δημιουργία αξίζει το θαυμασμό μας.
Αναγκαία η γνώση του παρελθόντος μας και ο σεβασμός στην παράδοση των "ελληνικών τη αληθεία επιτηδευμάτων".
Διότι έτσι εφοδιαζόμαστε με τα εργαλεία εκείνα με τα οποία θα σταθούμε απέναντι στη σύγχρονη παγκόσμια πραγματικότητα που συστηματικά υποβιβάζει,παραβιάζει και καταστρέφει το ύψιστο αγαθό της ζωής.
Καλές Γιορτές!!!