Πουλχερία Γεωργιοπούλου
Η γυναίκα στην Ηλεία,από το Μύθο στην Ιστορία
Θεές,μάγισσες,μάνες,αγωνίστριες
Από την ιστορία,την τέχνη,τη λογοτεχνία,τη λαογραφία και τη μυθολογία
μπορεί κάποιος να προσλάβει,σε αφθονία τα στοιχεία εκείνα που περιγράφουν τη
συμπονετική,ελεήμων και φιλεύσπλαχνη μορφή της αρχετυπικής γυναικείας μορφής
στην Ηλεία.
Από την εποχή της προϊστορίας,που κάποτε θεωρούνταν μυθική,ευρήματα μας
δίνουν πληροφορίες για ένα πολύχρωμο πολιτισμικό μωσαϊκό όπου λατρευόταν μια
φιλεύσπλαχνη Μητέρα Θεά της αφθονίας.
Πολλά τα ονόματα με τα οποία η ανθρωπότητα απέδιδε τιμές σε αυτή την "βασίλισσα του ουρανού και της γης".
Η μεγάλη Κυρά του κόσμου έλουζε τους ανθρώπους στο φως της ηπιότητας ,της
τρυφερότητας,του ενδιαφέροντος και της συμπόνιας.
Η πιο παλιά θεά της Ολυμπίας ήταν η Γη,η
οποία μαρτυρείται σε χάσμα της γης στους ΝΔ πρόποδες του Κρονίου,εκεί όπου
υπήρχε το "Γαίον" ,το
γνωστό μαντείο της.
Ο ρόλος της ιέρειας της Δήμητρας,Χαμύνης
στους αγώνες των ιστορικών χρόνων ,καθώς και ο βωμός της θεάς στο στάδιο
αποδεικνύουν την παλαιά κυριαρχία των γυναικείων θεοτήτων στην Ολυμπία.
Προς τιμήν της Ήρας ,της
σεβάσμιας συζύγου του Διός,θα οικοδομηθεί το Ηραίον,μέσα στην Ιερά Άλτη.
Οι Ηλείοι τίμησαν την Αθηνά ,την
πάνσοφη κόρη του Δία με ναούς και βωμούς στην Ολυμπία,την Ήλιδα και αλλού
δίνοντάς της πολλά επίθετα: Κυδωνία, Εργάνη, Λαρισαία, Σκιλλουντία.
Ιδιαίτερα όμως την λάτρεψαν οι Ηλείες με το προσωνύμιο Μητέρα,αφού
εισάκουσε την παράκλησή τους,να μείνουν έγκυες, όταν η επιδρομή του Ηρακλή είχε
ερημώσει από άνδρες τη χώρα τους.
Καλλιτέχνες της κλασσικής εποχής απεικόνισαν την θεά του Έρωτα την
Αφροδίτη, είτε σαν προστάτιδα του γάμου, Ουρανία
Αφροδίτη και το άγαλμα αυτό πατούσε σε χελώνα, σύμβολο της αγνής και ήσυχης
οικογενειακής ζωής είτε ως Πάνδημος
Αφροδίτη,θεά του σαρκικού έρωτα και απεικονιζόταν καθισμένη πάνω σε τράγο.
Στο άγριο και εξαιρετικής ομορφιάς τοπίο της Φιγαλείας,λατρευόταν η Μέλαινα Δήμητρα σαν μια ιππόμορφη
θεότητα ,που αντιπροσωπεύει τη Γη που γεννά τα φυτά και τα ζώα. Ο χθόνιος
χαρακτήρας της λατρείας της υποδηλώνεται από τα ευρήματα, ειδώλια και
αναθήματα, που εντοπίστηκαν σε σπηλαιώδη χώρο-λατρευτικό άντρο και δείχνουν
νυχτερινές ,οργιαστικές ή μυστηριακές τελετές από τις γυναίκες της περιοχής.
Στα δασωμένα βουνά της Ηλείας δεν μπορούσε να μη λατρευθεί ιδιαίτερα και η Άρτεμη ως "Πότνια θηρών",προστάτιδα του ζωϊκού και φυτικού βασιλείου.Η
τοξότρα Άρτεμη τριγυρνούσε στις κορφές του Ερύμανθου και οι Ηλείοι θα την
τιμήσουν με πολλά ιερά,τα λεγόμενα Αρτεμίσια.
Πολλά επίθετα θα της αποδώσουν όπως:
Επίσκοπος,Φιλομείραξ,Ελεία,Κοκκώκα,Αλφειαία,Αγροτέρα.
